من هو حسن الصباح ويكيبيديا السيرة الذاتية
من هو حسن الصباح
- اسم الولاده : (بالعربى: الحَسن بن عَلي بن مُحمد الحِميري) تعديل قيمة خاصية الاسم عند الولادة (P1477) في ويكي بيانات
- الميلاد : العقد 1050[1] تعديل قيمة خاصية تاريخ الولاده (P569) في ويكي بيانات
- ولاده (P19) في ويكي بيانات
- الوفاة : 12 يونيه 1124 تعديل قيمة خاصية تاريخ الموت (P570) في ويكي بيانات قلعة آلموت [1] تعديل قيمة خاصية مكان الموت (P20) في ويكي بيانات
- سبب الوفاة : مرض معدى تعديل قيمة خاصية سبب الوفاة (P509) في ويكي بيانات
- مكان الدفن : ضريح حسن الصباح [1] تعديل قيمة خاصية مكان الدفن (P119) في ويكي بيانات
- الاقامه
- قم [1]
- رى [1]
- اصفهان [1]
- ميافارقين
- دمشق
- اسكندريه [1]
- القاهره [1]
- دامغان : قلعة آلموت (4 سبتمبر 1090–12 يونيه 1124)[1] تعديل قيمة خاصية الاقامه (P551) في ويكي بيانات
- مواطنه : سلاجقه
- الفاطميين : الدوله الاسماعيليه النزاريه (1090–)[1] تعديل قيمة خاصية الجنسيه (P27) في ويكي بيانات
- الديانه : ثنا عشريه ، وزاريه تعديل قيمة خاصية الدين (P140).
- المدرسه الام : الجامع الازهر تعديل قيمة خاصية اتعلم فى (P69) في ويكي بيانات
- تلاميذ مشهورين : الحكيم المنجم ، وابو طاهر الصائغ ، وبهرام الداعى تعديل قيمة خاصية طلاب (P802) في ويكي بيانات
- المهنه: الحاكم ، وكاتب ، وفقيه ، وعالم فلك ، وسياسى تعديل قيمة خاصية الوظيفه (P106) في ويكي بيانات
- اللغه الام : ربى تعديل قيمة خاصية اللغة الام (P103) في ويكي بيانات
- اللغات المحكيه او المكتوبه : ربى ، وفارسى تعديل قيمة خاصية اللغه (P1412) في ويكي بيانات
- مجال العمل : فلسفه ، والفقه الاسلامى ، وشريعه اسلاميه ، وفلك تعديل قيمة خاصية مجال العمل (P101) في ويكي بيانات
- التيار : فلسفه اسلاميه
حسن بن على بن محمد الصباح الحميرى .[3] - اتلقب بـ السيد و شيخ الجبل ( ايران ، اواسط القرن 11 - قلعة ألموت ، ايران ، 23 مايو 1124 ) ، مؤسس جماعة الحشاشين فى إيران ( 1090 ) فى قلعة ألموت الجبليه اللى عملها مقر لقيادته. أبوه كان بينتمى للمسلمين الشيعه الاسماعيليه فى الكوفه فى العراق و هاجر على ايران و ان اصله حميرى قحطانى عربى من اليمن
اسم الولاده
(بالعربى: الحَسن بن عَلي بن مُحمد الحِميري) تعديل قيمة خاصية الاسم عند الولادة (P1477) في ويكي بيانات
الميلاد
العقد 1050[1] تعديل قيمة خاصية تاريخ الولاده (P569) في ويكي بيانات
قم [1] تعديل قيمة خاصية مكان الولاده (P19) في ويكي بيانات
الوفاة
12 يونيه 1124[1] تعديل قيمة خاصية تاريخ الموت (P570) في ويكي بيانات
قلعة آلموت [1] تعديل قيمة خاصية مكان الموت (P20) في ويكي بيانات
سبب الوفاة
مرض معدى تعديل قيمة خاصية سبب الوفاة (P509) في ويكي بيانات
مكان الدفن
ضريح حسن الصباح [1] تعديل قيمة خاصية مكان الدفن (P119) في ويكي بيانات
الاقامه
قم [1]
رى [1]
اصفهان [1]
ميافارقين
دمشق
اسكندريه [1]
القاهره [1]
دامغان
قلعة آلموت (4 سبتمبر 1090–12 يونيه 1124)[1] تعديل قيمة خاصية الاقامه (P551) في ويكي بيانات
مواطنه
سلاجقه
الفاطميين
الدوله الاسماعيليه النزاريه (1090–)[1] تعديل قيمة خاصية الجنسيه (P27) في ويكي بيانات
الديانه
اثنا عشريه [2]، ونزاريه [1][2] تعديل قيمة خاصية الدين (P140) في ويكي بيانات
عدد الاولاد
الحياه العمليه
المدرسه الام
الجامع الازهر تعديل قيمة خاصية اتعلم فى (P69) في ويكي بيانات
تلاميذ مشهورين
الحكيم المنجم ، وابو طاهر الصائغ ، وبهرام الداعى تعديل قيمة خاصية طلاب (P802) في ويكي بيانات
المهنه
الحاكم ، وكاتب ، وفقيه ، وعالم فلك ، وسياسى تعديل قيمة خاصية الوظيفه (P106) في ويكي بيانات
اتولد حسن الصباح فى ايران فى نص القرن الحداشر فى تاريخ مش معروف بالظبط فى مدينة مرو [5] او فى مدينة قم [4] اللى كانت معقل للشيعه الاثنى عشريه واللى ابوه كان بينتمى ليهم. و هو لسه ص مش اتنقلت اسرته لمدينة الرى - جنب طهران دلوقتى - و اتلقى هناك تعليمه الدينى. مدينة الرى كانت مركز لنشاطات طائفة الاسماعليه من القرن التاسع.[4]
حسن الصباح من صغره كان بيحب يتعلم ، و لما بقى عنده 17 سنه ابتدا يتأثر بتعاليم الدعاه الاسماعيليين فى مدينة الرى. عن الفتره دى بيقول فى مذكراته : " لغاية ما بقى عندى سبعتاشر سنه قعدت ادرس و ابحث فى المعرفه ، بس فضلت على عقيدة اجدادى الاثنا عشريه. فى يوم قابلت رفيق ( لقب للاسماعيليين ) اسمه عميره زاراب كان من وقت للتانى بيروج لنظرية الخلفا فى مصر " و كمل : " عميره زاراب كان راجل له شخصيه قويه ، و لما ناقشنى اول مره قال لى ان الاسماعليه بيقولوا كيت و كيت ، فقلت له لا يا صاحبى ما تقولش الكلام ده لانهم كفره و اللى بيقولوه ضد الدين. و استمرت الخصومات و المناقشات اللى قدر من فىها يدمر عقيدتى و يثبت بطلانها ، انا ما ارضيتش اعترف بكده ، لكن جوايا كلامه كان ليه اثر كبير. عميره كان بيقول لى " لما تخلو للتأمل فى سريرك بالليل حا تعرف ان اللى بأقولهولك مقنع .
حسن الصباح فى تنقلاته ماكانش مهتم بس بنشر دعوته و كسب انصار ، لكن كان مهتم كمان بانه يلاقى حته مناسبه يحولها لقاعده ليه. ما كانش عايز مكان فى مدينه يستخبى فيه من السلطات ، لكن معقل حقيقى منيع ما حدش يقدر يوصله و هو بيحارب امبراطورية السلاجقه.
لقى حسن قلعة ألموت Alamot مكان مناسب ليه. قلعة ألموت دى كانت حصن فوق صخره عاليه وسط جبال البورج على ارتفاع 6000 قدم من سطح البحر و مش ممكن الوصل ليها إلا عبر طريق ضيق منحدر جداً و مليات منعطفات. و بيتقال ان القلعه بناها ملك قديم من الديلم و اتسمت بالديلمى ( ألوه أموت ) و معناه تعليم النسر او عش النسر، و بعدين جددها حاكم من العلويين سنة 860 ، و فضلت فى ايد العلويين لغاية ما حسن الصباح وصلها و قدر يدخلها فى 4 سبتمبر 1090 ، و يستخبى جواها من مش علم حاكمها ، و يضم رجاله فيها للعقيده الاسماعليه عن طريق الدعاه ، فاتمردوا على حاكمها و طردوه منها ، و أخدها حسن الصباح و بيتقال انه ساب الحاكم يمشى و اداله 3000 دينار دهب كتعويض.
من اليوم ده بقى حسن الصباح سيد قلعة ألموت ، و من يوميها قعد فيها و ما خرجش منها لمدة خمسه و تلاتين سنه ، و فى المده دى ما خرجش من بيته جوه القلعه الا مرتين طلع فيهم ع السطوح. حسن اللى عاش فى بيته عيشه متقشفه كان بيقضى وقته فى القرايه و كتابة كلام الدعوه و تجهيز خططه.
فى الاول كان قدام حسن حاجتين ، كسب انصار جداد ، و السيطره على قلاع تانيه، فبقى يبعت دعاه للقرى فى منطقه " رودبار " القريبه ، و يبعت ميليشيات ياخدوا القلاع ، و كانو بيعملوا كده عن طريق الخدع الدعائيه ، و لو فشلوا كانو بيقتلوا الناس و يرتكبوا مجازر و ياخدوا القلاع و الاماكن الصالحه لبنا قلاع حصينه. و قدر حسن الصباح من الاستيلاء على قلعة لاماسار Lamasar عن طريق هجمات شنتها مليشياته عليها بين سنة 1096 و 1102 بقيادة " كيا بزرجميد " ، اللى استولى على القلعه و حكمها عشرين سنه ، و دى كانت قلعه استراتيجيه مهمه قايمه على صخره مدوره بتطل على شاه رود ، و عن طريقها قدر حسن الصباح يدعم قوته فى كل منطقة رودبار.
فى سنة 1091 بعت حسن الصباح دعاه لمنطقة كوهستان الجبليه على الجحدود الحاليه بين ايران و افغانستان. المنطقه دى كانت فى بدايات الاسلام مناطق بيعيش فيها المجوس الزرادشتيين و بعدين بقت معقل للشيعه و غيرهم من المنشقين الدينيين. قدر حسن الصباح انه يضم سكان المنطقه دى عن طريق استغلال حالة التذمر اللى كان فيه ضد السلاجقه و بقت المنطقه تابعه للاسماعيليين. حسن الصباح كان بيستغل تذمر الناس من السلاجقه و تراثهم الموالى لأفكار الشيعه و الاسماعيليين و قدر بالطريقه دى انه يسيطر على اقاليم و قلاع كتيره.
استخدام العنف و الاغتيالات
جزء من دعاة حسن الصباح كانو بينشروا افكارهم و بيدعموا نفسهم فى المناطق النائيه، و جزء تانى كان اختصاصهم المراكز الرئيسيه جوا العالم السنى و السلچوقى. اول عملية اغتيال معروفه قام بيها الاسماعياليين كانت فى مدينه صغبره اسمها سافا قرب مدينة الرى. فى العمليه دى اغتالوا مؤذن جامع كانو عايزين يجندوه لكن رفض فخافوا انه عليهم فقتلوه. و بيقول المؤرخ ابن الأثير ان دى كانت اول عملية اغتيال قام بيها اتباع حسن الصباح. الوزير نظام الملك امر بإعدام زعيم الجماعه اللى قامت بعملية الاغتيال و كان راجل نجار اسمه طاهر ، و ده كان اول واحد يعدم من طايفة حسن الصباح.
فى سنة 1092 ابتدا السلاچقه فى مواجة حسن الصباح عسكرى ، فبعت سلطانهم ملكشاه حملتين ، واحده على قلعة ألموت ، و التانيه على كوهستان لكن ميليشيات حسن الصباح قدرت تتصدى لقوات السلاجقه بمساعدة الاهالى المتعاطفين معاهم فى روبارد و قزوين و انسحبت القوات من كوهستان بعد موت السلطان ملكشاه سنة 1092.
بعد كده ضرب حسن الصباح ضربه كبيره باغتيال الوزير نظام الملك نفسه فى 16 ديسمبر 1092 ، فى منطقة ساهنا فى اقليم نهاوند ، عن طريق فدائى ( تسمية الحشاشين للى بيقوموا بعمليات الاغتيال ) متنكر فى زى راجل صوفى. حسن الصباح وضب خطة اغتيال نظام الملك بعنايه. و بيحكى المؤرخ رشيد الدين ان السيد حسن الصباح نصب شباكه و فخاخه لاصطياد هدف كبير زى نظام الملك وانه بكده ذاع صيته و اشتهر و أرسى اسس الفدائيه ، و بعد ما نجحت العمليه قال حسن الصباح : " قتل ده الشيطان هو بداية البركة ". اغتيال نظام الملك كانت من اول عمليات الاغتيالات الكبيره اللى مارسها الحشاشين [8] ، و كانت بدايه سلسله طويله من الاغتيالات اللى قام بيها الحشاشين ضد ملوك و امرا و قادة جيوش و رجال دين.
العمليات اللى كان بيقوم بيها الحشاشين كانت بتعتبر مؤامرات ضد الدين و المجتمعات ، لكن بالنسبه لرفاقهم الاسماعيليين العمليات دى كانت حرب ضد اعداء الإمام ، و إن الفداويه [9] مؤمنين تقاه ، و بقتلهم لرجال الدوله و الدين بيقدموا دليل على ايمانهم و ولائهم و بينولوا البركه الخالده.
الحشاشين
الطايفه دى اتسمت بالحشاشين اللى جت منها كلمة " اساسين " Assassin ، و معناها " شخص بيقوم بعملية إغتيال " ، لإن زعمائهم استخدموا الحشيش لمنح الفداويه ( اللى بيغتالوا ) و المبعوثين بتوعهم جرعات مسبقه من مباهج الجنه اللى مستنياهم بعد ما ينجحوا فى عمليات الإغتيال .[10] الرحاله ماركو بولو اللى عدى على ايران سنة 1273 ، وصف قلعة ألموت و قال ان كان فيها جنينه كبيره مليانه بأشجار الفاكهه ، و فيها قصور و جداول بتفيض بالخمره و اللبن و العسل و المايه ، و بنات جميله بتغنى و ترقص و تعزف مزيكا ، ده لإن شيخ الجبل كان عايز يوحى لأتباعه ان الجنينه دى هى الجنه ، و كان ممنوع على أى حد إنه يدخلها الا اللى اتقرر ليهم انهم يبقوا حشاشين. كان شيخ الجبل بيدخلهم فى القلعه فى مجموعات و يشربهم مخدر يخليهم يناموا ، و بعد ما يناموا كان بيأمر إنهم يشيلوهم و يحطوهم فى الجنينه ، فكانوا لما بيفوقوا بيفتكروا نفسهم فى الجنه بجد ، و بعد ما يشبعوا شهواتهم و ينبسطوا كانو بيخدروهم تانى و يطلعوهم من الجنينه الجنه و يودوههم لشيخ الجبل ، فيركعوا قدامه و يسألهم هم جايين منين ، فيردوا " من الجنه " ، بعد كده كان الشيخ بيأمرهم بإنهم يروحوا يغتالوا فلان او علان ، و يوعدهم انهم لو نجحوا فى المأموريه حا يدخلهم الجنه تانى ، و لو اتقتلوا حايبعت لهم ملايكه توديهم على هناك [11]
الإنشقاق
فى سنة 1094 واجه حسن الصباح و الاسماعليه أزمه كبيره بعد ما مات الخليفه الفاطمى المستنصر ، إمام العصر و رئيس العقيده ، و ساب وراه منازعات وراثيه. الاسماعليه فى ايران رفضوا الاعتراف بخليفته على العرش و أيدوا ابنه الكبير المطرود نزار. قبل موت الخليفه الفاطمى الاسماعليه فى ايران كانو ، على الاقل شكلى ، تحت سلطة الخليفه الفاطمى ، الامام و الداعى الاكبر فى القاهره. حسن الصباح كان فى النظام مجرد عميل لزعماء الفرقه فى مصر و نايب لعبد الملك بن عطاش و خليفته. بعد موت الخليفه فى القاهره حصل انقسام كامل و بقم الاسماعليه فى ايران مش تابعين لسيطرة الزعماء فى القاهره. واجه الاسماعليه مشكله عويصه بخصوص شخصية الامام اللى هو الشخصيه المركزيه فى نظامهم الدينى و السياسى. فى الاول اعتبروا نزار هو الامام الشرعى بعد المستنصر ، لكن نزار مات فى سجن فى اسكندريه. النزاريين قالوا انه مامتش بجد لكن اختفى و حا يرجع تانى على هيئة المهدى المنتظر و ده معناه ان خط الائمه انتهى. مش معروف بالظبط ايه كان موقف حسن الصباح فى الموضوع ده لكن ظهرت نظريات ان الامامه اتنقلت لحفيد نزار اللى اتنقل فى السر لقلعة ألموت ، و نظريه تانيه قالت ان كان فيه محظيه حامل من نزار نقلوها لقلعة ألموت و اتولدت يومها الامام الجديد. من الوقت ده اسماعيلية ايران و حشاشين قلعة ألموت بقى اسمهم " نزاريين " و بقم اعداء للخليفه الفاطمى فى القاهره زى ما هم اعداء للخليفه العباسى فى العراق و سلطان السلاجقه.فى سنة 1121 إغتيل الوزير الافضل قائد الجيوش فى القاهره و فى قلعة ألموت عمل حسن الصباح احتفال مدته سبع تيام بالمناسبه دى. و بعت الخليفه الامر بأحكام الله جواب كتبه المأمون كاتم اسرار الدوله من القاهره لحسن الصباح ، يطلب منه انه يرجع للحق و ينبذ اعتقاده فى إمامة نزار. لكن ظهرت مؤامره جديده جايه من ألموت لاغتيال المأمون ، فإتاخدت اجراءات جامده على الحدود المصريه لمنع تسلل عملاء الحشاشين جوه مصر. الحشاشين فرقوا فلوس على عملائهم و ديولهم فى مصر عشان يساعدوهم فى تنفيذ العمليه. لكن اتقبض على عدد كبير من عملاء الحشاشين فى مصر و اتلقت معاهم مبالغ كبيره بعتهلهم حسن الصباح. وبيحكى المؤرخ ابن ميسر ان السلطات فى مصر قدرت تحاصر الحشاشين و ترصد تحركاتهم من وقت خروجهم من قلعة ألموت ، و اتدهورت العلاقات أكتر بين حسن الصباح و الحكومه فى مصر.